مقدمه
عبارات عموماً داراي بار فرهنگي خاص خودشان هستند، حال مترجم فراي از برگردان كلمات بايد آن بار فرهنگي را يافته و سپس آنرا با زباني شيوا و روان ترجمه و تفسير نمايد . مترجمان بايد به فرهنگ ملتي كه زبانشان را ترجمه مي كنند اشراف كافي داشته باشند چرا كه آن ها به نوعي به واسطه گري فرهنگي مشغولند.
برگردان فارسي آثار نويسنده هاي اسپانيايي زبان كه از نسخه هاي انگليسي آن استخراج اسپانيايي زبانان چه بسا « فرهنگ » شده، نمونه هايي اند كه در آن فقر آشنايي با عنصر مهم به سبك آمريكاي لاتيني را نشان مي دهد. آيا بهتر نيست رمان هاي نويسندگان اسپانيايي زبان توسط مترجماني كه به زبان اسپانيايي تسلط دارند ترجمه شود؟ آيا آن ها به فرهنگ و سنت اسپانيايي زبانها اشراف بيشتري ندارند؟ شكي نيست كه يك ترجمه مستقيم به مراتب دقيق تر و قابل اطمينان تر از ترجمه اي است كه برگرفته از متن ترجمه شده مي باشد.
اصولاً براي فهم دقيق يك متن حقوقي، ادبي، هنري، تاريخي ، اقتصادي، سياسي ، مذهبي و غيره؛ نه تنها بايد به فر اگيري مفاهيم كلي واژه هاي موضوع پرداخت، بلكه بايد با فرهنگ مرتبط با آن نيز آشنا شد.
شاه كليد اصلي ؛ همان شناخت فرهنگي جامعه اي است كه به آن زبان صحبت مي كنند.
با استناد به مثالهاي عيني، در اين مقاله ، به اجمال به اين موضوع پرداخته شده است . از آن جا كه در بسياري مواقع ، تفاوت هاي ذاتي دو زبان و گوناگوني طيف هاي فرهنگي آن، انتقال پيام را دشوار مي كند، پافشاري بر ترجمه دقيق براي اصالت دادن به نويسنده ممكن است ترجمه پيچيده اي را بوجود بياورد كه دركش براي خواننده دشوار باشد . از طرفي برخي اصالت را به خواننده داده و تلاش مي كنند تا مفهوم را به شكلي قابل درك تر به خواننده منتقل كنند، از اين رو تمايل ندارند كه ساخت هاي صوري و معاني ناآشنا را وارد زبان مقصد كنند . به اين نوع ترجمه، ترجمة ارتباطي يا ترجمة آزاد مي گويند . بزرگ ترين مشكل در اين گونه ترجمه ها اين است كه با متن اصلي فاصله بسيار دارد.
شاخه هاي گوناگون فرهنگ
به طور کلی فرهنگ «فرهنگ» پديده پيچيده ای است ، آميخته اي از آداب و رسوم، انديشه، هنر، شيوه زندگي كه طي تجربه تاريخي اقوام شكل مي گيرد و قابل انتقال به نسل هاي بعدي است . مجموعه اي از آگاهي هاي فردی درباره هنر، ادبيات، علم، سياست، و مانند آن ها كه كسي براي ارتقای فكري و پرورشي خود مي آموزد. به منظور رسيدن به ترجمه اي خوب، دانستن زمين ه هاي متعددي از فرهنگ از جمله آداب و رسوم، انديشه، شيوة زندگي، هنر، ادبيات، علم، سياست، و مانند آن ها... براي مترجم ضروري است.
«فرهنگ» شاخه هاي گوناگوني دارد كه يك مترجم خوب بايد كم وبيش با آن ها آشناباشد .ناآشنايي وناآگاهي از زمينه هاي گوناگون فرهنگ مبدا و نداشتن اطلاعات عمومي كافي موجب مي شود كه مترجم گرفتار خطاهاي فاحش شود، در ادامه نمونه هاي اين تبعات را بيشتر مورد بررسي قرار مي دهيم.
تبعات عدم آشنايي با بسترهاي تاريخي هنگام ترجمه
تبعات عدم آشنايی با بسترهای تاريخی هنگام ترجمه يكی از شاخه های مهم فرهنگ تاريخ است . تاريخ و شناخت بستر تاريخی يك اثر ادبی،نقش بسزايی در ترجمه درست آن اثر دارد.دربارة بسياری از رمان هايی كه درونمايه های تاريخی دارند، شناخت و آگاهی از بستر تاريخی شان، رويكرد نويسندگان آن ها به تاريخ، و سهم آن ها در تاريخ قاره شان، براي خوانندگان اين رمان ها امري لازم است.از ديد نويسنده اين مقاله، آشنايي با بستر تاريخی وقايع رخ داده در يك كتاب، بخشي از دانش فرهنگي مترجم به حساب مي آيد و بر مترجمی كه احساس مسئوليت و وجدان كاري دارد، واجب است.
بنابراين عدم توجه و برخورداری دانش كافی از مسائل تاريخی و ديگر موارد فرهنگی،تبعات غيرقابل انكاري را در رسيدن به ترجمه ای بد و غير قابل قبول به بارخواهد داشت. مترجم ناآشنا با تاريخ، ظرايف زبانی و... با چه ضعف هايي در ترجمه روبه رو مي شود.
ترجمه چیست؟ اصول ترجمه انواع ترجمه فرهنگ و ترجمه پیشینه ترجمه در ایران ماهیت تعادل در ترجمه اهمیت یکدستی سبک در ترجمه پردازش زبان های طبیعی ترجمه شفاهی و کتبی